Perlembagaan: Amal kebebasan bersuara secara berhemah

Amal kebebasan bersuara secara berhemah

Hak asasi punca peruntukan Perlembagaan kian rapuh

Kebebasan bersuara sentiasa menjadi tajuk hangat. Ia bukan isu asing. Setiap lapisan masya-rakat bijak berhujah tentang kebebasan bersuara, terutama da-lam hal politik dan agama. Fenomena media sosial juga menyumbang kepada perubahan reka bentuk dan pemahaman tentang kebebasan bersuara.

Sekiranya diteliti dalam apa juga as-pek kebebasan bersuara, seperti kebebasan menulis di ruang maya, berhim-pun, menubuhkan persatuan atau me-nyertai pertubuhan, kebebasan bercakap dalam Parlimen atau mana-mana Dewan Perundangan, semuanya berubah de-ngan begitu pantas.

Dari aspek Perlembagaan Persekutu-an, peruntukan harfiah berkaitan kebebasan tersebut tetap serupa sejak mula ia digubal. Perkara 10 menjamin tiga kebebasan utama iaitu kebebasan bercakap, berkumpul dan berpersatuan.

Kebebasan ini masih tertakluk kepada beberapa perkara yang boleh ditentukan oleh Parlimen berkaitan sekatan kebebasan ini tidak berubah. Tetapi reali-tinya, selepas gelombang hak asasi me-landa, pemakaian peruntukan Perlembagaan dan syarat dalam Perlembagaan ini menjadi begitu rapuh sekali.

Ubah undang-undang

Berkaitan penyebaran prinsip hak asasi yang mementingkan kebebasan ini, wa-laupun tidak ada perubahan mengenai peruntukan Perlembagaan, Parlimen ba-nyak mengubah undang-undang yang da-hulunya meletakkan syarat ketat kepada kebebasan bersuara, seperti perubahan peruntukan dalam Akta Polis serta Akta Mesin Cetak dan juga pengenalan un-dang-undang baharu bagi menggantikannya. Semua ini menjelaskan dimensi baharu kebebasan bersuara. Kelihatannya sekarang, kebebasan bersuara dalam pelbagai aspek semakin terbuka.

Namun begitu keterbukaan dalam hal kebebasan bersuara ini tidak juga mengubah peruntukan berkaitan kebebasan bersuara ahli Parlimen atau Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN).

Dalam hal berkaitan kebebasan bersuara Ahli Parlimen atau ADUN, kita melihat peruntukan dalam Perkara 63 dan 72 Perlembagaan Persekutuan.

Kedua peruntukan ini lebih kurang serupa, iaitu ahli Dewan tidak boleh dikenakan apa-apa tindakan mahkamah atas apa juga pernyataan atau undian yang dibuat bagi tujuan prosiding majlis perundangan tersebut kecuali jika dia dituduh bagi kesalahan di bawah undang-undang melarang dipersoalkan apa-apa perkara, hak, taraf, kedudukan, keistimewaan, kedaulatan atau preroga-tif yang ditetapkan atau dilindungi oleh peruntukan Bahagian III (berkaitan ke-warganegaraan), Perkara 152 (bahasa Melayu sebagai bahasa Kebangsaan, 153 (Ke-istimewaan Melayu) atau 181 (berkenaan kedaulatan raja-raja Melayu) melainkan yang berhubungan pelaksanaannya.

Ahli majlis tiada imuniti

Ahli majlis perundangan juga tidak mempunyai imuniti walaupun bagi tu-juan perbahasan atau presiding Dewan dikira sebagai kesalahan dalam Akta Ha-sutan. Peruntukan Perlembagaan ini (63(4)) ditambah dalam Perlembagaan selepas peristiwa 13 Mei 1969. Tujuan penambahan amat jelas, iaitu bagi mengawal kebebasan bersuara dalam Par-limen, supaya perbahasan tidak diresapi api perkauman. Pindaan ini pernah dicabar kerana dikatakan bercanggah struktur asas Perlembagaan dan tidak boleh dipinda. Bagaimanapun, mahkamah tidak menerima hujah struktur asas itu.

Selain itu, walaupun ahli Dewan di-benarkan bersuara tentang apa juga berkenaan raja, mereka tidak boleh me-nganjurkan penghapusan institusi Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Utama Negara atau menganjurkan penghapusan kedudukan Raja sebagai Raja berperlembagaan di negeri.

Ini jelas dalam Fasal 63(5) Perlembagaan. Pindaan Perlembagaan untuk memasukkan peruntukan ini dibuat pada tahun 1993 selaras dengan pindaan berkaitan imuniti raja.

Walaupun Perlembagaan membuat sebegini, belum wujud peruntukan khu-sus dalam undang-undang jenayah, te-rutama Kanun Keseksaan mengenai perkara ini. Berbanding kedudukan demo-krasi berparlimen, telah diwujudkan peruntukan khusus mengenainya dalam Kanun Keseksaan dengan pindaan 2012.

Perlembagaan hanya meletakkan dua sekatan ke atas kebebasan bersuara bagi prosiding Majlis Perundangan, tetapi Perlembagaan tidak melarang percakapan kasar, keras atau bercanggah dengan budaya atau seumpamanya. Hanya Dewan diberikan kuasa mengawal selia ahlinya supaya kebebasan bersuara dalam Dewan Perundangan tidak mengundang pertelingkahan dan mencemar keharmonian.

Kebebasan bersuara dan sekatani dalam Perlembagaan masih serupa, ttetapi perundangan sekitarnya banyak tberu-bah mengikut peredaran dan tunttutan masyarakat. Namun, kita hendaklalti me-ngambil perhatian bahawa kebebasan bersuara hendaklah dilaksana untuk ke-baikan, bukan untuk keburukan.

Penulis ialah Profesor Madya di Kuliyyah Undang-undang Ahmad Ibrahim, Universiti Islam Antarabangsa Malaysia.